خرزهره

خرزهره:

خَرزَهره، جُور، کیش درختچه ای سمی و همیشه سبز از راسته گل سپاسی سانان (Gentianales)، تیرهٔ خرزهره ایان (Apocynaceae) است که به طور معمول در پارک ها برای اهداف زینتی کاشت می شود.این گیاه را در فارسی گیش، شبرنگ، جار، پهی و پی خوره نیز می نامند. برگ خرزهره به برگ بید شبیه است ولی از برگ بید ستبرتر و بزرگ تر است. گل های سرخ و سفید دارد و حیوانات اگر برگ آنرا بخورند می میرند

شکل ظاهری :

خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای سه تائی و گلهای رنگین که در نقاط گرم و خشک می روید و همه آن بواسطه «گلیکوزوئیدهای قلبی» موجود در آن بویژه اولئاندرین سمی است.

گونه خودروی این درختچه در جنوب ایران از جمله در حوالی جیرفت، جهرم، لار و جزایر خلیج فارس و بندرعباس و سیرجان دیده شده است .گل خرزهره شباهت زیادی به درخت زیتون دارد. این گیاه در بیشتر نقاط کشور رشد پیدا می کند و اکثراً در پارک ها کاشته می شود و دارای گل های بنفش، سفید و صورتی است.

ونه دیگری از خرزهره به نام (N.odorum) N.indicum که به خرزهره معطر معروف است نیز در نواحی ایلام، لرستان، فارس، چهارمحال و بختیاری، کرمان، بلوچستان و نواحی جنوب یافت می شود. این گونه شبیه خرزهره معمولی است با این تفاوت که رگبرگهای فرعی آن سبز – خاکستری هستند و متمایز از سایر رگبرگها می باشند. گلهای آن نیز سفید و کمی معطر هستند.

کاشت درخت :

کثیر:قلمه های نیمه خشکی که در اوایل پاییز گرفته شوند،به سهولت ریشه دار می شوند. تکثیر آن از طریق کاشت بذر در بهار و تهیه قلمه نیمه رسیده ریشه در تابستان امکان پذیر است. تکثیر این گیاه ازطریق قلمه گیری بسیار آسان است و بهترین فصل قلمه گیری آن بهار می باشد قلمه ها را باید دربستری مرطوب و گرم کاشت تا ریشه دهند ،سپس قلمه های ریشه دار به گلدان منتقل می یابند.

هرس کردن :

هرس به شکل بوته:

اگر می خواهید که گیاه شما حالت بوته ای داشته باشد، چند ساقه مسن را تا نزدیکی سطح خاک قطع کنید تا شاخه های جوان که که گل های بیشتری تولید می کنند، رشد کنند. اگر در بهار اقدام به هرس نمایید، رشد شاخه های جدید تحریک و گیاه در تابستان گلدهی بیشتری خواهد داشت.

در تابستان و پس از اتمام گلدهی نیز برای جلوگیری از بلند شدن بیش از اندازه شاخه ها، اقدام به سرزنی نموده و شاخه ها را کوتاه کنید. برای جلوگیری از شلوغ شدن مرکز گیاه نیز می توانید پاجوش ها را کوتاه کنید.

هرس به شکل درختچه با چند ساقه اصلی:

اگر می خواهید گیاهچه ای بلند با چند ساقه اصلی داشته باشید، همه ساقه ها را بجز ساقه اصلی قطع کرده و برگسار قسمت پایین ساقه اصلی را نیز حذف نمایید. برای متراکم تر شدن تاج گیاه، انتهای ساقه های بالایی را سرزنی کرده تا رشد شاخه های جانبی بالایی تحریک شده و شاخه های جانبی پایینی را قطع کنید.

درختچه یا درخت کوچک همیشه سبز و بومی نواحی نیمه گرمسیری جنوب شرق آسیاست. برگ های آن شباهت زیادی به برگ های درخت زیتون دارد.

پوسته ساقه های بالغ خاکستری است، ولی ساقه های یکساله سبز_زرد هستند. در طی فصل تابستان خوشه های نه چندان معطر گل به رنگ قرمز، کرم، صورتی، نارنجی، سفید، زرد و بنفش در انتهای ساقه تشکیل می شود. میوه آن به شکل کپسول هایی است که حاوی بذر می باشد. به دلیل داشتن ترکیبات سمی در اندام های هوایی آن، بخصوص در برگ ها، توصیه می شود که در دسترس کودکان و حیوانات نباشد.

هرس به شکل درخت تک تنه

اگر خواستید که گیاه شما تنها یک تنه داشته باشد، تمام شاخه ها بجز قوی ترین آنها را قطع نمایید. اتتهای شاخه باقیمانده را نیز قطع کنید تا رشد شاخه های جانبی تحریک شده و گیاه تاجی پر و انبوه داشته باشد. در این روش ارتفاع گیاه بستگی دارد به اینکه چه طولی از قسمت پایین تنه را از شاخه های جانبی خالی کنیم.

همچنین در این روش گیاه نیاز به قیم دارد تا در اثر سنگینی تاج گیاه، تنه اصلی نشکند.

شرایط نگهداری:

اقلیم:برای نواحی خیلی سرد مناسب نیست.بهترین رشد را در اقلیم گرم دارد،اما یخبندان را تا حدی تحمل می کند.در زمینهای لم یزرع،اگر آب کافی به آن برسد،خوب رشد می کند.

میزان نور ودما:برای داشتن بهترین رشد به آفتاب کامل نیاز دارد.مناطق بادخیز را نیز تحمل می کند.

آبیاری:اگرچه دوره های طولانی خشکی را تحمل می کند،ولی بهترین رشد را در هوای خشک با آبیاری سنگین گهگاهی دارد.

کوددهی:چندان ضروری نیست،اما هر گاه خاک خیلی فقیر و شنی باشد می توان در اوایل بهار غذای کامل گیاهی به کار برد.